Bilgi ve enformasyon çağında; teknoloji, hayatımızda çok önemli bir yerde bulunmaktadır. İstenilen her an her yerde bilgiye ulaştığımız, interaktif bir dijital kültürde yaşamaktayız. ‘‘Dijital yerliler’’ olarak adlandırılan öğrencilerimiz; doğdukları andan itibaren sanal ortam ile uyum içerisinde olan, bilgisayar ve teknolojilerini anadili gibi bilen, yöneten ve kullanan bir sınıftır.
21. yüzyılda öğrenme, teknoloji ile dolu bir ortamda gerçekleşmektedir. Öğrenciler bilgiyi edinmek ve yaymak için bilgisayar, tablet ve akıllı telefon gibi araçları daha çok kullanır hale gelmiştir. Bu nedenle çağımızda dijital okuryazarlık önemli bir beceri haline gelmiştir. Dijital okuryazarlık akıllı telefonlar, tabletler, dizüstü bilgisayarlar ve masaüstü bilgisayarlar vb. ile bilgiyi bulma, analiz etme ve sentezleme, bağlantı kurma ve yeni bilgi üretme becerilerini ifade etmektedir.
Teknolojiyi çok iyi kullanabilmek, dijital okuryazar olmak değildir. Dijital okuryazar olabilmek için sahip olunması gereken yetkinlikler vardır. Bunlar; yaratıcılık, iletişim, araştırma, eleştirel düşünme, e-güvenlik bilgisi, problem çözme ve karar vermektir. Dijital okuryazar olabilmek için analitik düşünme becerilerinin gelişmiş olması gerekir. Öğrenilen bilginin sorgulanması, sentezlenerek kişisel gelişime katkı sağlaması, sorunlara çözüm bulması gibi yetkinlikler analitik düşünme becerisinin gelişmesi ile mümkündür. Bu yetkinliklere sahip olmayan çocuklar ve gençler bilgi iletişim teknolojilerinin (BİT) amatör kullanıcıları olarak kalmaya devam etmektedirler.
Dijital okuryazar olmak, okulda öğretilmiş olan bilgi ve becerileri tamamlamak ve genişletmek için önemli bir hayat becerisine sahip olmak demektir. Dijital okuryazarlık bir konu hakkında bilgi edinmenin yanı sıra o konuyu nasıl çalışacağını öğrenmenin yoludur. Sosyal – duygusal becerilerin gelişmesinde, sürekli öğrenmenin etkin kılınmasında önemli rol oynamaktadır.
İyi bir dijital okuryazarlığın 3 aşaması vardır. Bunlar;
1-Doğru Kullanım: Teknolojik cihazların kullanımında yeterli beceriyi sağlamak ve teknik detaylara sahip olmayı kapsamaktadır.
2- Kullandığını Anlayabilme: Bilgiyi doğru okumak için sorgulama ve eleştirel düşünme becerilerini kapsamaktadır. Dijital ortamda öğrendiğimiz bir bilgiyi önceki bilgi ve deneyimlerimizle sorgulamak, bu bilgiyi hayatımızda uygulanabilir hale getirmek öğrencilerin bilişsel öğrenme süreçlerini destekleyecektir.
3- Üretebilme Yetisi: Bilgi üretmek ve bu bilgiyi paylaşmakla alakalıdır. Bu bilgi paylaşımı yazı yazmak, video ve görsel hazırlamak şeklinde olmaktadır. Podcast, blog yazısı, Youtube videoları bu aşamanın önemli parçalarıdır.
Dijital okuryazarlık becerisini geliştirme sürecinin bazı basamakları vardır. İyi bir dijital okuryazar olmanın birinci basamağı, temel bilgisayar ve internet becerilerine sahip olmaktır. Diğer önemli husus ise; ahlaki değerlere sahip, sorumlu ve kendini koruyan kullanıcılar olmak için dijital güvenlik bilinci geliştirmektir. Bu bilinç; şifre yönetimi, veri koruma ve online alışveriş gibi konularda büyük önem taşımaktadır. Dijital dünya, sınırsız bir bilgi havuzudur. Bu nedenle, öğrenilen bilginin doğruluğunu değerlendirebilmek için eleştirel düşünme becerisi geliştirilmelidir. Online eğitimler, sosyal medya hesapları, sanal müze turları gibi dijital olanakların etkin olarak kullanılması dijital okuryazarlık yolunda önemli bir adımdır. Online strateji ve zeka oyunları öğrencilerin analitik düşünme yeteneğini geliştirmek için bir araç olarak kullanılmaktadır. Wiki siteler günümüzün sanal ansiklopedileridir. İnsanların ortak bilgi birikimi oluşturdukları, birbirlerinin metinlerini düzeltme ve güncelleme imkânı sunan, iş birliğine dayalı metin oluşturmaya olanak sağlayan bu siteler sıklıkla kullanılmalıdır. Son olarak, dijital dünya sürekli gelişen bir alan olduğu için sürekli öğrenmeye açık olunmalıdır.
Öğrencilerimizin dijital okuryazarlık becerisinde kendilerini geliştirmeleri dünyayı anlamalarını ve hem şimdi hem de gelecekte sosyal, kültürel, ekonomik ve entelektüel hayatta tam ve aktif bir rol almalarını sağlayacaktır.